EK ÖDEME

............. Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi Döner Sermaye İşletmesinden yönetici payı alan Rektör, Rektör Yardımcıları ve Genel Sekreter’e mesai saatleri dışında Açık Öğretim Fakültesinde gerçekleştirdikleri komisyon, koordinasyon gibi toplantılar için bireysel gelir getirici faaliyet puanı hesaplanarak Açık Öğretim Fakültesi Döner Sermaye İşletmesinden ek ödemede bulunulması hususunun sorgu konusu edildiği görülmüştür.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Döner sermaye” başlıklı 58 inci maddesinde;

“c) Tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinin hesabında toplanan döner sermaye gelirleri bakiyesinden, bu yerlerde;

1) Gelir getiren görevlerde çalışan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine aylık (ek gösterge dahil), yan ödeme, ödenek (geliştirme ödeneği hariç) ve her türlü tazminat (28/3/1983 tarihli ve 2809 sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesinin beşinci fıkrası uyarınca ödenen tazminat dahil, makam, temsil ve görev tazminatı ile yabancı dil tazminatı hariç) toplamından oluşan ek ödeme matrahının yüzde 800'ünü, araştırma görevlilerine ise yüzde 500'ünü; bu yerlerde görevli olmakla birlikte gelire katkısı olmayan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine yüzde 600'ünü, araştırma görevlilerine ise yüzde 300'ünü,

2) Diğer öğretim elemanlarına ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi personel (…) ile aynı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) bendine göre sözleşmeli olarak çalışan personele ek ödeme matrahının; uzman tabipler için yüzde 600’ünü, hastaneler başmüdürü ve eczacılar için yüzde 250'sini, başhemşireler için yüzde 200'ünü, diğer öğretim elemanları ile diğer personel için yüzde 150'sini, işin ve hizmetin özelliği dikkate alınarak yoğun bakım, doğumhane, yeni doğan, süt çocuğu, yanık, diyaliz, ameliyathane, enfeksiyon, özel bakım gerektiren ruh sağlığı, organ ve doku nakli, acil servis ve benzeri sağlık hizmetlerinde çalışan personel için yüzde 200'ünü geçmeyecek şekilde aylık ek ödeme yapılır. Sözleşmeli personele yapılacak ek ödeme matrahı, sözleşmeli personelin çalıştığı birim ve bulunduğu pozisyon unvanı itibarıyla aynı veya benzer unvanlı memur kadrosunda çalışan, hizmet yılı ve öğrenim durumu aynı olan emsali personel dikkate alınarak belirlenir. Emsali bulunmayan sözleşmeli personelin ek ödeme matrahı ise brüt sözleşme ücretlerinin yüzde 25'ini geçemez. Bu fıkra uyarınca yapılacak ödeme sigorta prim kesintisine tabi tutulmaz.

Nöbet hizmetleri hariç olmak üzere mesai saatleri dışında gelir getirici çalışmalarından doğan katkılarına karşılık olarak (1) numaralı bentte belirtilen personel için yüzde 50’sini, (2) numaralı bentte belirtilen personel için yüzde 20’sini geçmeyecek şekilde ayrıca aylık ek ödeme yapılır.

…

d) Ziraat ve veteriner fakülteleri, sivil havacılık yüksekokulu ve bünyesinde atölye veya laboratuvar bulunan yükseköğretim kurumları ile sürekli eğitim merkezleri, açık öğretim hizmeti veren yükseköğretim kurumları ile düzenli döner sermaye geliri olan yükseköğretim kurumlarında üretilen mal ve hizmetlerden elde edilen döner sermaye gelirlerine katkısı bulunan öğretim elemanlarına yapılacak ek ödemeler hakkında da (c) fıkrası hükümleri uygulanır.

…

f) Rektör, rektör yardımcısı ve genel sekreterlere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, üniversite yönetim kurulunun uygun gördüğü birimin döner sermaye hesabından yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılır. Yapılacak ek ödemenin tutarı ek ödeme matrahının, rektörler için yüzde 600’ünü, rektör yardımcıları için yüzde 300’ünü, genel sekreterler için yüzde 200’ünü geçemez.

Bu kimselere döner sermaye gelirleri dışında üniversitenin; teknokent, teknopark, teknoloji transfer ofisi, iktisadi işletmeler ve iştirakleri gibi gelir getirici müesseseler ve birimleri sebebiyle ayrıca huzur hakkı, yönetici payı, koordinatörlük, danışmanlık ve benzeri ücret ödenmez.

…

Bu fıkra kapsamında bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmaz. Mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunması hâlinde alabilecekleri toplam ek ödeme tutarı, hiçbir şekilde yönetici payı dâhil ilgisine göre (c) ve (d) fıkralarında belirtilen esaslara göre hesaplanacak tutarı geçemez.”

Hükümleri yer almaktadır.

Buna göre, anılan maddenin (f) fıkrasında unvanları sayılan personele yöneticilik faaliyetleri nedeniyle ek ödeme yapılabileceği belirtilmiş olup, yöneticilik faaliyetleri dışında ek ödeme yapılmasında ise mesai saatleri dışında gelir getirici faaliyetlere katkı esas tutulmuştur. Bu nedenle, öğretim üyesi ve öğretim görevlilerinin işletme faaliyetleri nedeniyle ek ödemeye müstahak olabilmesi için, anılan Kanun maddesinin (f) fıkrasında sayılan unvanlardan birinde görev yapması ya da gelir getirici işlemlere doğrudan katkıda bulunması gerekmektedir.

Öte yandan, Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in “Dağıtım esasları” başlıklı 5 inci maddesinin üçüncü ve yedinci fıkrasında;

“(3) (B) Bireysel gelir getirici faaliyet puanı; Kurum içinde bireysel gelir getirici faaliyetlerden dolayı alınan mesai içi (B1), mesai dışı ilave ücret alınmayan (B2) ve mesai dışı ilave ücret alınan (B3) puanlarının toplamından oluşan puandır. Her bir döner sermaye birimi için Yükseköğretim Kurulu tarafından hazırlanan “Gelir Getirici Faaliyet Cetveli”ne göre kişinin ürettiği hizmetlerden elde edilen puanlar kullanılarak hesaplanır. Bu puan aşağıdaki şekilde hesaplanır.

(B) = “Gelir Getirici Faaliyet Cetveli”ne göre alınan toplam puan.”,

“(7) Kanunun 58 inci maddesinin (c) ve (d) fıkraları kapsamında bulunan personel ile (f) fıkrasının üçüncü paragrafı kapsamında yürütülen hizmetler için mesai dışı (B2+B3) puanı hesaplanır. Bu hesaplama, ilgisine göre Kanunun 58 inci maddesinde belirlenen tavan tutarları geçmemek üzere yapılır.”

Hükümlerine yer verilerek yönetici payı alanların mesai saatleri dışında sadece meslekleri ile ilgili gelir getirici faaliyet kapsamında ek ödemeye hak kazanabilecekleri belirtilmiştir.

Diğer taraftan, ............. Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödeme/Performans Ücretinin Dağıtılmasında Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönerge’nin “Genel ilkeler” başlıklı 5 inci maddesinin dokuzuncu ve onuncu fıkrasında:

“(9) Döner sermaye ek ödenmesi için, döner sermaye katkı payı oranlarına ilişkin tavan puanlar Fakülte Yönetim Kurulu teklifi üzerine Üniversite Yönetim Kurulu tarafından belirlenir. Tavan puan belirlenmeyenler için Kanun ve Yönetmelikteki üst sınırlara kadar ödeme yapılır.”,

“(10) Kanunun 58. Maddesinin (f) fıkrası kapsamına giren yöneticiler, Kanunun 58. Maddesindeki hükümlere bağlı olarak alacakları yönetici payı haricinde, Fakültede mesai saatleri dışında öğretim üyesi olarak gelir getirici faaliyetlerde bulunmaları halinde kendilerine ayrıca akademik unvanlarına göre döner sermaye gelirinden ek ödeme yapılır.”

Denilmektedir.

............. Üniversitesi Yönetim Kurulu …………. tarih ve …………. sayılı Kararı ile döner sermaye gelirlerinin dağıtımına ilişkin yetkisini, Döner Sermaye İşletmelerinin Kurulmasına İlişkin Yönetmeliğin 9 uncu maddesine istinaden Döner Sermaye Yürütme Kuruluna devretmiştir.

............. Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yönetim Kurulunun …………. tarih …………. sayılı Kararı ile Rektör için matrahlarının %600, Rektör Yardımcıları için %300 ve Genel Sekreter için %200’ü üzerinden katkı payı oranlarının belirlendiği, ............. Üniversitesi Döner Sermaye Yürütme Kurulunun …………. tarih ve …………. sayılı Kararı ile Fakülte Yönetim Kurulu Kararının onaylandığı, bu Kararlara istinaden, ............. Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi Döner Sermaye İşletmesinden yönetici payı alan Rektör, Rektör Yardımcıları ve Genel Sekretere mesai saatleri dışında Açık Öğretim Fakültesinde gerçekleştirdikleri komisyon toplantıları için bireysel gelir getirici faaliyet puanı hesaplanarak Rektör için matrahlarının %600, Rektör Yardımcıları için %300 ve Genel Sekreter için %200’ü üzerinden ek ödemede bulunulduğu görülmüştür.

Mesai saatleri dışında toplantı bazında belirtilen; “Dijital Mecralar ve Medya Planlaması Komisyonu”, “E-İçerik Geliştirme Komisyonu”, “Halkla İlişkiler ve Tanıtım Komisyonu”, “Fakülte Program Geliştirme ve Değerlendirme Komisyonu” ile “Strateji Geliştirme Üst Kurulu” gibi faaliyetler Rektör, Rektör Yardımcısı ve Genel Sekreter’in gerçekleştirdikleri rapor ve içeriklerin onaylanması gibi mesai içi veya mesai dışı komisyon faaliyetlerini doğrudan gelir getirici faaliyet olarak değil, tamamen yöneticilik vasfının bir gereği olarak dolaylı katkı kapsamında değerlendirmek gerekmektedir.

Kaldı ki, Rektör, Rektör Yardımcısı ve Genel Sekreterlere yöneticilik faaliyeti kapsamında yönetici payı da ödenmektedir. Bu ödeme dışında koordinasyon ve komisyon üyelikleri için ek ödemede bulunulması mümkün değildir.

Bu itibarla; yönetici payı alan Rektör, Rektör Yardımcıları ve Genel Sekreter’e koordinasyon ve komisyon üyelikleri için gelir getirici faaliyet kapsamında ek ödemede bulunulması sonucu oluşan kamu zararından, Fakülte Yönetim Kurulu ve Döner Sermaye Yürütme Kurulu kararlarında imzası bulunanlar ile ilgili mevzuat hükümlerine aykırı işlem tesis eden harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin de sorumluluğu bulunmaktadır.

Her ne kadar savunmalarda, ilgili yöneticilerin kurul ve komisyonlara yöneticilik vasfıyla değil öğretim üyesi vasfıyla katıldıkları ifade edilmişse de; Rektör, Rektör Yardımcısı ve Genel Sekreter’in yer aldığı “E-içerik Geliştirme Komisyonu” ve “Dijital Mecralar ve Medya Planlaması Komisyonu”nun görevinin kitap ve videoları inceleyerek uzmanı tarafından hazırlanan raporu onaylamak ile Üniversite tanıtım faaliyetleri kapsamında strateji belirlemek olduğu, sadece Rektörün yer aldığı “Halkla İlişkiler ve Tanıtım Komisyonu”, “Fakülte Program Geliştirme ve Değerlendirme Komisyonu”, “Strateji Geliştirme Üst Kurulu” ve “Fakülte Döner Sermaye Komisyonu”nun ise, 2547 sayılı Kanun ile Rektöre verilen idari görevin devamı niteliğindeki görevlerden olduğu anlaşılmaktadır.

Diğer taraftan, savunmada belirtilen Sayıştay Temyiz Kurulunun 24.11.2015 tarih ve 41097 tutanak no.lu kararına esas olayda ilama konu edilen yöneticilerin mesai saati dışında mesleki veya mesleki olmayan ancak eğitime yönelik ve ekip çalışması şeklinde tezahür eden gelir getirici faaliyetten doğan katkılarından dolayı ödenen ek ödemenin yerinde olduğu ifade edilmiş ise de; sorgudaki somut olayda ise yöneticilerin yöneticilik vasfının bir unsuru niteliğinde olan komisyon ve kurullarda yürüttükleri karar alma faaliyeti için ek ödemede bulunulması konu edilmiştir.

Sorumlularca, Sayıştay Temyiz Kurulunun yukarıda anılan Kararı’na atıfla “(doğrudan) gelir getirici faaliyeti yalnızca döner sermayeye hasılat sağlayan mesleki çalışmaya hasretmenin mevzuatla örtüşmediği” ileri sürülmekte ise de;

2547 sayılı Kanun’un 58 inci maddesinin (f) fıkrasıyla yönetici payına, mesai saatleri içerisinde verilen mesleki hizmetler de dâhil edilmiştir. Buradan kanun koyucunun yöneticilik faaliyetlerini ve buna ilişkin ek ödemeleri mesai içi ve mesai dışı tüm süreleri kapsar şekilde düzenlediği, yönetici payına müstahak olanlar da dâhil olmak üzere öğretim elamanlarına yapılacak ek ödemeleri, sadece sahip olunan meslek nedeniyle verilen katkılar açısından mesai içi ve dışı olarak ayrıma tabi tuttuğu anlaşılmaktadır.

Zira, Kanun ve ilgili Yönetmelik uyarınca, yöneticilerin mesai saatleri içinde tüm zamanlarını asli görevlerine hasretmelerini sağlamak amacıyla, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı söz konusu kişilere, ayrıca ek ödeme yapılmayacağını hüküm altına almış ve bu ilkeden hareket ederek, mesai dışında yapacakları yöneticilik faaliyetlerini de içerecek şekilde, yöneticilere yapılacak (sadece yöneticilik faaliyetleriyle alakalı) ek ödeme oranlarını belirlemiştir. Dolayısıyla bu kişilere mesai saatleri dışında, sadece mesleki hizmetlerinden (bireysel katkılarından) dolayı ek ödeme imkânı getirildiği anlaşılmaktadır.

Buna göre, öğretim elemanlarının işletme faaliyetleri nedeniyle ek ödemeye müstahak olabilmesi için gelir getirici işlemlere doğrudan mesleki katkıda bulunması gerekmekte olup; ders verilmesi, araştırma yapılması, kitap hazırlanması gibi faaliyetler doğrudan katkıyı ifade etmektedir. Bu nedenle, söz konusu komisyon ve kurullar vasıtasıyla eğitim ve öğretim süreçlerinin iyileştirilmesi ve öğrenci memnuniyetinin yükseltilerek, öğrenci sayısı ile birlikte gelirlerin artırılması hedeflenmiş ise de, bu faaliyetler doğrudan mesleki katkı olarak değerlendirilmemektedir.

Söz konusu komisyon/kurul üyeliği gelir getirici bir faaliyet olarak kabul edilse dahi, Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in “Dağıtım esasları” başlıklı 6 ncı maddesinin altıncı fıkrası hükmü uyarınca komisyon üyelikleri için “Bireysel gelir getirici faaliyet” değil “Diğer faaliyet” puanı esas alınarak hesaplama yapılması gerekmektedir.

Anılan Yönetmelik eki “Ek-2 Ek Görev Cetveli”nde de komisyon-kurullar arasında Açıköğretim Fakültesinde oluşturulanlar yer almamaktadır, dolayısıyla bu yönüyle de ilgili yöneticilere ek görev mahiyetinde ödemede bulunulması mümkün değildir.

Diğer taraftan; her ne kadar ............. Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödeme/Performans Ücretinin Dağıtılmasında Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönerge ekinde bulunan "Gelir Getirici Faaliyet Cetveli"nin 69 uncu sırasına göre “komisyon faaliyet ve üyelikleri” yöneticilere mesai dışı ek ödeme yapılabilecek faaliyetler arasında sayılmış ise de; söz konusu Yönerge’nin “Genel ilkeler” başlıklı 5 inci maddesinin sekizinci ve onuncu fıkraları uyarınca sorumluların, komisyonlarda yönetici vasfıyla değil öğretim üyeliği meslekleriyle (akademik personel) katıldığına ilişkin ifadeleri çerçevesinde ilgili Yönergeye göre ek ödeme alabilmeleri için cari ayda en az 5 iş günü fiili olarak çalışmaları gerekmektedir. Rektör hariç diğer yöneticilerin komisyon üyeliklerine bakıldığında (E-içerik Geliştirme Komisyonu ile Dijital Mecralar ve Medya Planlaması Komisyonu için) ayda sadece iki toplantıya katıldıkları görülmektedir. Bu durumda da, Rektör hariç zaten diğer yöneticilere ilgili Yönerge gereği de ödemede bulunulması mümkün görülmemektedir.

Bu itibarla, ............. Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi Döner Sermaye İşletmesinden yönetici payı alan Rektör, Rektör Yardımcıları ve Genel Sekreter’e mesai saatleri dışında Açık Öğretim Fakültesinde gerçekleştirdikleri komisyon, koordinasyon gibi toplantılar için bireysel gelir getirici faaliyet puanı hesaplanarak Açık Öğretim Fakültesi Döner Sermaye İşletmesinden ek ödemede bulunulması sonucunda oluşan toplam ………….TL kamu zararının; sorumlularına,

Ortaklaşa ve zincirleme,

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine, anılan Kanun’un 55 inci maddesi uyarınca işbu İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere,

Oy birliğiyle,

Karar verildi.